Libellen, Odonata: Gevleugelde insecten

Libellen, odonata, behoren tot de orde van de gevleugelde insecten waarvan de waterjuffers weer onder de orde van de libelle valt.

Alles over libellen

Libellen zijn intrigerende insecten die je vaak in de buurt van waterbronnen zoals vijvers en meren vindt. Ze zijn bekend om hun relatief grote formaat en indrukwekkende vleugelspanwijdte. Hun lichaam is robuust en voorzien van een brede borstkas, die bijdraagt aan hun vermogen om snel en efficiënt te vliegen. Een van de meest opvallende kenmerken van libellen zijn hun grote, uit elkaar staande ogen. Deze ogen geven hen een bijna panoramisch zicht, wat zeer nuttig is voor het jagen op kleinere insecten. Bij het rusten houden libellen hun vleugels meestal uitgestrekt, wat een onderscheidend kenmerk is. Ze zijn uitstekende vliegers die vaak hoge snelheden bereiken en zeer wendbaar zijn in de lucht. In de vijveromgeving zijn libellen nuttige bewoners omdat ze zich voeden met verschillende soorten insecten, waaronder muggen en vliegen, en zo bijdragen aan een gebalanceerd ecosysteem.

De ideale vijver voor de libellen in Nederland

De ideale vijver om libellen aan te trekken combineert verschillende elementen die zowel de libellen zelf als hun prooidieren ten goede komen. De vijver zou een ondiepe, stilstaande waterbron van helder water moeten zijn, idealiter met een diepte variërend tot maximaal 120 cm en een oppervlakte tussen de 5 en 10 vierkante meter. Een geleidelijke afloop is aanbevolen, zodat andere waterdieren, zoals kikkers, gemakkelijk het water in en uit kunnen gaan. Het bijzondere aan deze vijver zou de overvloed aan waterplanten zijn, met name kleurrijke, nectarrijke oeverplanten. Deze planten trekken andere insecten zoals bijen en vlinders aan, die op hun beurt weer als voedsel dienen voor libellen. Zuurstofplanten zijn ook een goede toevoeging omdat ze bijdragen aan de waterkwaliteit. Daarnaast is het aan te raden om het ecosysteem van de vijver te verrijken met schuilplaatsen zoals drijvend materiaal, planten en stenen. Het wordt echter afgeraden om vijvervissen toe te voegen, omdat zij de prooidieren kunnen consumeren die anders als voedsel voor libellen zouden dienen. Door deze elementen te combineren, creëer je een levendig, gebalanceerd ecosysteem waar libellen zich thuis voelen en kunnen floreren.

Hoe overwinterteren libellen in de vijver?

Libellen overwinteren meestal niet als volwassen insecten, maar in een eerder levensstadium, bekend als de larve of nimf. Deze larven leven onder water en zijn goed aangepast aan het leven in een waterige omgeving. Tijdens de wintermaanden graven ze zich vaak in de modder op de bodem van de vijver, waar de temperatuur relatief stabiel blijft, om zo de koude periode door te komen. In het voorjaar, wanneer de watertemperatuur stijgt, zullen de larven zich transformeren in volwassen libellen. Ze klimmen dan uit het water via plantenstengels en ondergaan daar hun laatste gedaanteverwisseling. Eenmaal volwassen, hebben ze slechts een beperkte tijd om te leven, te paren en eieren te leggen voor de volgende generatie. De meeste volwassen libellen leven slechts enkele weken tot een paar maanden. Het is dus voornamelijk het larvale stadium van de libel dat je zou kunnen aantreffen in je vijver tijdens de winter. Het creëren van een geschikte habitat met voldoende schuilplaatsen en een gezond ecosysteem kan helpen om deze fascinerende insecten gedurende alle levensstadia te ondersteunen.

Wat eten volwassen libellen en libellenlarven?

Volwassen libellen eten voornamelijk kleine en meestal vliegende insecten. Dit kan variëren van muggen en vliegjes tot motjes. Soms vangen ze ook grotere insecten zoals vlinders of zelfs andere libellen. Libellenlarven leven onder water en eten daar allerlei waterbeestjes die kleiner zijn dan zijzelf. Dit kan variëren van watervlooien tot kleine visjes.

Kunnen libellen steken?

Nee, libellen kunnen niet steken. In plaats van een angel hebben libellen kaken. Deze gebruiken ze om insecten fijn te kauwen als onderdeel van hun dieet. deze kaken zijn te zwak om door de menselijke huid heen te dringen. Daarom kunnen ze mensen niet bijten.

Waarom verblijven libellen meestal in de buurt van water?

Libellen zijn vaak te vinden bij water omdat ze dit nodig hebben voor hun voortplanting. Schoon, helder water is ideaal voor hen om zich voort te planten. Het grootste deel van hun leven brengen libellen als larve in het water door. Hier jagen ze op kleine waterdiertjes en voeden zich met hen.

Wat eet de libelle?

Volwassen libellen eten voornamelijk kleine en meestal vliegende insecten, zoals muggen, vliegjes en motjes. Ze kunnen ook grotere insecten vangen, zoals vlinders of zelfs andere libellen. Libellenlarven, die onder water leven, eten verschillende soorten waterbeestjes die kleiner zijn dan zijzelf. Dit kan variëren van watervlooien tot kleine visjes.

Wat is de hoofdfunctie van de libel in het ecosysteem?

De libel is een roofdier dat een belangrijke rol speelt in het reguleren van insectenpopulaties. Ze voeden zich met andere kleinere insecten zoals muggen, vliegen en motten. Hun aanwezigheid helpt dus bij het in toom houden van insecten die als plaag kunnen worden beschouwd.

Waar slapen libellen?

Libellen zijn over het algemeen actieve dieren overdag en zoeken tegen de avond een rustplaats op om te overnachten. De slaapplekken kunnen variëren afhankelijk van de soort en de lokale omstandigheden, maar enkele algemene punten zijn:

• Moerasplanten: Veel libellen kiezen voor waterplanten als slaapplek. Ze klampen zich vast aan takjes, bladeren of grassprieten waardoor zij zich geborgen en veilig voelen.
• Nabijheid tot water: Aangezien veel libellensoorten een groot deel van hun leven in of rond het water doorbrengen, bevinden hun slaapplekken zich meestal niet ver van waterpartijen zoals vijvers, meren of rivieren.
• Beschutte plekken: Ze geven vaak de voorkeur aan locaties die enige bescherming bieden tegen predatoren en de elementen, zoals wind en regen. Dit kan je gemakkelijk creëren door ruime hoeveelheid moeras- en oeverplanten rondom de vijver te planten zodat er voldoende beschutting aanwezig is.

Wat is de levensduur van een libelle?

De meeste soorten volwassen libellen leven gemiddeld tussen de zes en acht weken. deze tijdsduur geldt alleen voor het volwassen stadium van de libel. De larvale fase kan veel langer duren, soms zelfs enkele jaren, afhankelijk van de soort en de omstandigheden.