Waterjuffers, Coenagrionidae: Orde van de libellen familie

Waterjuffers, Coenagrionidae, zijn gevleugelde insecten die behoren tot de libelle familie waar 1143 verschillende soorten van bestaan.

Alles over waterjuffers

Waterjuffers zijn een subgroep van de insectenorde Odonata, die ook de libellen omvat. Ze zijn doorgaans kleiner en fragieler dan libellen en hebben meestal hun vleugels langs het lichaam gevouwen wanneer ze in rust zijn. Waterjuffers zijn te vinden bij verschillende waterlichamen zoals vijvers, beekjes en moerassen. Waterjuffers hebben vier vleugels die in rust meestal langs het lichaam worden gehouden. Ze kunnen verschillende kleuren hebben, waaronder blauw, groen, en zelfs rood of oranje. Ze zijn over het algemeen kleiner dan libellen, vaak rond de 20-50 mm in lengte. Het leven van een waterjuffer begint als een ei, meestal afgezet op planten in of nabij water. Na het uitkomen transformeert de waterjuffer zich door verschillende larvale stadia, waarbij ze zich voedt met andere kleine waterorganismen. Eenmaal volgroeid, verlaat de larve het water en ondergaat een metamorfose tot volwassen waterjuffer.

De ideale vijver voor de waterjuffer in Nederland

De ideale vijver om waterjuffers aan te trekken is een samenspel van verschillende elementen die zowel gunstig zijn voor de waterjuffers zelf als voor de insecten waarop ze jagen. De vijver dient idealiter een ondiepe zone van helder, stilstaand water te hebben, met een maximale diepte van ongeveer 120 cm en een oppervlakte variërend tussen de 5 en 10 vierkante meter. Een geleidelijke afloop is wenselijk om andere waterdieren zoals kikkers gemakkelijke toegang tot het water te geven. Wat deze vijver uniek maakt, is het ruime aanbod aan waterplanten, met een focus op kleurrijke, nectarrijke oeverplanten. Deze trekken verschillende insectensoorten aan, zoals bijen en vlinders, die vervolgens als voedsel dienen voor de waterjuffers. Zuurstofplanten zijn ook een waardevolle aanvulling, omdat ze de waterkwaliteit verbeteren. Om de habitat verder te optimaliseren, is het aanbevolen om extra schuilplaatsen te creëren door middel van drijvende materialen, extra plantengroei en rotsen. Het is echter niet aan te raden om vijvervissen toe te voegen, omdat deze de kleinere insecten kunnen opeten die anders als voedsel zouden dienen voor de waterjuffers.

Hoe overwinteren waterjuffers in de vijver?

Waterjuffers overwinteren meestal in de larvale fase. Na het leggen van de eieren in of nabij het water, ontwikkelen deze zich tot larven die verschillende stadia doorgaan voordat ze volwassen worden. Gedurende de koude maanden blijven de larven in het water, waar ze relatief goed beschermd zijn tegen de kou. Larven trekken zich vaak terug in de diepere delen van de vijver waar de temperatuur stabieler is. De larven kunnen zich ook verstoppen onder waterplanten, rotsen of ander drijvend materiaal voor extra bescherming tegen de elementen en roofdieren. De stofwisseling van de larven vertraagt tijdens de koude maanden, waardoor ze minder voedsel nodig hebben. Ze schakelen over op een soort ‘overlevingsmodus’, waarbij ze veel minder actief zijn dan in de warmere maanden.

Wat zijn de verschillen tussen waterjuffers en libellen?

Hoewel ze veel op elkaar lijken en beide tot de insectenorde Odonata behoren, zijn er significante verschillen tussen libellen en waterjuffers. Libellen zijn over het algemeen groter met een bredere spanwijdte en een langer lichaam. Waterjuffers zijn doorgaans kleiner en delicater. Libellen hebben een snellere, meer directe vlucht. Waterjuffers vliegen meestal langzamer en hebben een soort trillende, zigzaggende vluchtpatroon.

Wat doen waterjuffers?

Waterjuffers voeden zich met kleine organismen en beschikken over kaken om deze te vergruizen. Echter, deze kaken zijn te klein om een mens te verwonden. Ze kunnen niet steken, zijn niet giftig en vormen dus geen gevaar voor mensen.

Wat is het dieet van een waterjuffer?

Waterjuffers voeden zich met een verscheidenheid aan kleine organismen, waaronder eencellige dieren, kleine wormen en insectenlarven, mits deze de juiste afmetingen hebben. Op hun beurt dienen de larven van waterjuffers als prooi voor vissen, waterkevers en grotere libellenlarven.

Hoe lang leeft een waterjuffer?

De levensduur van waterjuffer varieert sterk per soort. Meestal leven volwassen waterjuffers enkele weken tot enkele maanden. Hun leven begint als een eitje in of bij water, uitgebroed tot een larve die zich onder water ontwikkelt. Na verloop van tijd komt de larve uit het water als volwassen waterjuffers, waarvan de levensduur afhankelijk is van verschillende factoren. Sommige soorten leven slechts enkele weken, terwijl andere enkele maanden kunnen leven.