Diervriendelijke vijver: Hoe lok je dieren naar de tuin vijver

Een vijver voor dieren is een vijver die aansluit op de behoefte van vijverdieren, door je vijver juist in te richten maak je het diervriendelijk.

Verrijking voor je tuin

Een gezonde vijver brengt leven in de tuin. Het kan een verrijking zijn voor jezelf, maar zeker ook voor het dierenleven. Op alle momenten van de dag is er wel wat te beleven bij een vijver voor dieren. Libellen, schaatsenrijders en andere insecten vliegen overdag rond het water, kwakende kikkers hoor je in het voorjaar en wie weet lok je wel een salamander naar jouw waterpartij. Maak je tuin zo diervriendelijk mogelijk en help meteen de biodiversiteit een handje.

Welke dieren leven er in een vijver?

Zodra je een vijver aanlegt met voldoende en gevarieerde vijverplanten, maak je je vijver aanlokkelijk voor vele dieren en insecten. Alle hebben water nodig en je zult zien dat waterinsecten, slakken en waterkevers al snel van de partij zijn. Is je vijver diep en toegankelijk genoeg met voldoende schuilplekken, dan vinden kikkers (of padden of salamanders) ook hun weg naar het water. En libellen zijn prachtige creaties die je zeker in de vijver wilt verwelkomen; de larven zijn echte muggenvangers. Win-win dus. Tip: het kan helpen om bij de aanleg van je vijver een emmertje water uit een nabijgelegen plas of sloot toe te voegen. Hierin leven al vele beestjes en bacteriën die in de nieuwe habitat hun draai vinden.

Hoe diep moet een vijver zijn voor kikkers?

Voor veel mensen is de vijver pas echt compleet als er kikkers zijn die zich er ook nog in voortplanten. Om dit voor elkaar te krijgen, is het raadzaam de vijver zo natuurlijk mogelijk te maken. Een vijver van meerdere meters doorsnede en minstens -80 cm diep is nodig om kikkers zich zo thuis te laten voelen dat ze ook eitjes zullen leggen. Ook kunnen ze dan diep genoeg afdalen om op de bodem in winterslaap te gaan. De amfibieën houden van rust, dus een rustige hoek in de tuin met zo’n zes uur per dag zon en geen waterfontein of stromend water, zijn belangrijke punten om op te letten bij de aanleg van je vijver voor dieren. Bekijk ook ons stappenplan voor het aanleggen van een vijver.

De beste omgeving voor kikkers

Simon adviseert om zeker (ruim) voldoende vijverplanten in de vijver te plaatsen met op de bodem een laag vijversubstraat. Op die manier houdt de vijver zichzelf in balans zodat pomp en filter overbodig zijn en kikkers genoeg mogelijkheden hebben om zich te verschuilen bij dreigend gevaar. Een moeraszone is zeker een goed idee, omdat daar niet alleen veel moerasplanten kunnen groeien, maar ook omdat het water daar wat ondieper is en dus sneller opwarmt. Dat is perfect voor de koudbloedige kikkers die zich er kunnen warmen in de zon. Overigens is het verboden om kikkers uit de sloot te vissen en ze in je eigen vijver te plaatsen. Zowel kikkers als salamanders zijn namelijk beschermde dieren. Beter maak je je vijver zo aantrekkelijk dat de amfibieën zelf hun weg vinden naar het water. Wel kun je kikkerdril (eitjes) of kikkerlarven (dikkopjes) uitscheppen en in je vijver plaatsen, omdat je zo meehelpt aan de verspreiding van de soort.

De bruine en de groene kikker

In Nederland kennen we twee soorten kikkers: de bruine en de groene kikker. Maar niet elke groene kikker is dezelfde, in de groep vallen namelijk de poelkikker, de bastaardkikker en de meerkikker. In uiterlijk is het voor een leek lastig ze te onderscheiden omdat de verschillen subtiel zijn en soms alleen te zien als je twee varianten naast elkaar hebt. De meerkikker komt over het algemeen in het hele noordwesten van het land voor, de poelkikker in het zuidoostelijke deel van Nederland. En de bastaard? Die vind je in alle provincies. Wie een bruine of groene kikker wil lokken, doet er goed aan vooral fleurig bloeiende waterplanten naast de vijver te plaatsen. Daar komen veel insecten op af en dat is weer goed voor de kikker, want die eet vele soorten insecten.

Welke salamanders in vijver?

De kleine watersalamander is de salamander die we vaak in onze tuinvijvers terugvinden. Met zijn camouflagekleuren grijs en olijf gaat hij helemaal op in het water. Heel herkenbaar zijn de zwarte stippen en de oranje buik, hoewel hij op het land bruinachtig van kleur is om vooral niet op te vallen. We vinden hem in heel Nederland; prima kans dus dat de kleine watersalamander – hij wordt 10 tot 11 cm groot – ook jouw vijver weet te vinden. De salamandersoort heeft een specifiek menu, want hij eet graag roeipootkreeftjes, watervlooien en larven van dansmuggen.

Hoe krijg ik salamanders in de vijver?

Salamanders zijn, net als kikkers, amfibieën en in ons land komt vooral de kleine watersalamander voor in vijvers. De voorwaarden die de dieren stellen aan hun habitat komen grotendeels overeen met die van kikkers (zie hierboven). Maar salamanders zijn kritischer. Waar kikkers nagenoeg elke waterpartij in een woonwijk weten op te sporen, geldt dit voor salamanders niet altijd. Je hebt dan ook meer kans op een salamander in de vijver als je dichter bij natuur woont en niet in een compleet bebouwde omgeving. Wat zeker helpt is de rest van je tuin inrichten met schaduwrijke, liefst vochtige plekken en lage planten. Daar houden watersalamanders van.

Hoe krijg je libellen in je tuin?

Libellen zijn jagers en zijn constant op zoek naar kleine, vliegende insecten. Het zijn prachtige diertjes die – net als de waterjuffer – een aanwinst zijn voor je tuin. Ze zijn namelijk ook erg nuttig omdat ze bijvoorbeeld oog mugjes en muggenlarven opeten. Zelfs onder het wateroppervlak weten ze de larven te vinden; die worden opgegeten door de larven van de libelle die onder water leven. Daarmee is meteen duidelijk waarom libellen water nodig hebben: ze zetten hun eitjes af op planten die net boven het wateroppervlak uitsteken. De eitjes komen onder water uit en de larven worden groot op de bodem van de vijver. Wie dus libellen wil lokken, zorgt voor voldoende bloeiende waterplanten in en om de vijver.

Vissen, kikkers én salamanders?

Wie een tuin voor dieren aanlegt, denkt misschien aan vissen. Dat zijn natuurlijk ook dieren. Echter raden we aan op te passen met te veel of te grote vissen in je vijver te plaatsen, als je ook amfibieën wilt aantrekken. Grote vissen zien de eitjes van kikkers, salamanders en ook libellen namelijk als voedsel en eten ze op. Enkele kleine vissen houden kan wel. Deze hoef je niet te voeren en ze helpen onder andere mee bij het in toom houden van de muggenpopulatie rond je vijver.

Planten in een vijver voor dieren

Wie amfibieën en waterinsecten in de vijver wil, doet er goed aan een diversiteit aan vijverplanten te plaatsen. Fleurige vijverplanten horen daar zeker bij, want ze trekken insecten aan. Dat is precies wat je wilt, want zo hebben insecteneters als kikkers of salamanders altijd voldoende te eten. Heb je een moeraszone, plant daar dan langbloeiende soorten zoals gele lis en snoekkruid. In de andere, meer onder water gelegen zones is een mix van zuurstofplanten, drijfplanten en waterplanten aan te raden. Goede zuurstofplanten zijn waterpest, hoornblad en krabbenscheer. Met deze soorten blijft het zuurstofgehalte in het water op niveau en dat voorkomt algengroei.